Literatüre incelendiğinde etki açıkça görüldüğü gibi etki değerlendirme kavramının kullanımında farklıklar vardır. Etki değerlendirmesi yapılan değerlendirmenin hem süreci hem de sonucuna göre farklı kapsamlarda kullanılmaktadır. Etki değerlendirmesi kavramının kapsamı planlanmış etkinin ortaya çıkarılmasını sağlayacak olan tüm süreçlerin planlanması, uygulanması ve etkinin ortaya konulması ile bütüncül bir yapı kastedilmektedir.
Etki analiz ve etki değerlendirme kavramları sık sık birbirinin yerine kullanılmaktadır. Analiz bir durum ya da yapının bileşenlerinin ayrıştırılmasının yapılmasıdır. Eğer Türk Dil Kurumunu Türkçe Sözlüğüne bakarsanız analiz kavramına karşılık parçalarına ayrıştırma yani çözümleme ifadesinin yer aldığını görülmektedir. Yapılacak analiziler belli kararların alınması için dayanak oluşturulmasında etkili olacak bilgilerin ortaya çıkarılmasını sağlamaktadır. Etki analizi sonuçları olmadan alınacak kararlara bilimsel dayanakları olmayan kararlar olacaktır. Bu nedenle etki analizi yapıldıktan sonra ortay konulan etkinin yönü ve niteliği hakkında karar verilmesine etki değerlendirme denir.
Etki değerlendirme etki analizi kavramın kapsamaktadır. Süreçsel olarak daha kapsamlı olan ve etkinin niteli hakkında karar oluşturmasına çalışmalarına etki değerlendirme denir. Etki analiz ise bir durumla ilgili ortaya çıkan etkinin var olup olmadığının saptanmasıdır. Aşağıdaki Şekilde etki analiz ve etki değerlendirme kavramının kapsamı ve ilişkisi açıklanmıştır.
Şekil. Etki analizi ve etki değerlendirme kavramları arasındaki ilişki
Şekil incelendiği zaman görüleceği gibi etki analizi ve bu analizin yapılmasını sağlayan etki analizi yöntemleri etki değerlendirme kavramının kapsamında yer almaktadır.
Bu iki kavramın ayrıştırılması ve aralarındaki bağlantı ve ilişkinin ortaya konulması oldukça önemlidir. Bu kavramların birbirini yerine özensiz kullanımı etki değerlendirmesi çalışmalarında karışıklıklara neden olmaktadır. Eğer sadece etki ortaya konulacak ve ortaya çıkan etki analiz sonuçlarına dayalı karar verme veya değerlendirme yapılmasına yönelik bir çalışma yapılmayacak ise o zaman bu çalışmaya etki analiz denilebilir. Etki analizi sonuçlarına dayalı olarak etkinin niteliği, yönü ve bu sonucalar kullanılarak belli kararlar alınması söz konusu ise o zaman etki değerlendirmesi kavramı kullanılmalıdır. Çünkü etki analiz sonuçları nedensellik bağlamında tartışılıyor ise etki değerlendirmesi yapılıyor demektir.
